Over maankalenders, verloren ritmes en het feest dat het nieuwe jaar inluidt in het donker

Soms lijkt het alsof we leven in een wedstrijd tegen de klok. Onze dagen zijn afgemeten, onze agenda’s vol - werk, sport, verplichtingen, zelfs rust heeft tegenwoordig een tijdslot.
Maar november doet daar niet aan mee.
November vertraagt. Ze nodigt je uit om stil te vallen, om te luisteren naar de zachte ruis onder de ruis.

We zijn het vergeten, maar ooit leefden we in een ander ritme.
Een natuurlijk ritme.

De tijd vóór de klok

Heel lang bepaalde de maan ons gevoel voor tijd. De wassende maan stond voor groei, de afnemende voor loslaten. De cyclus van de maan bepaalde wanneer we zaaiden, oogstten, rustten. Tijd was niet iets wat we planden, maar iets wat we voelden.

De maan was een symbool van verbinding en verandering, van cyclische kracht - en ja, ook van het vrouwelijke. Totdat macht en orde belangrijker werden dan ritme en gevoel. Met de opkomst van de patriarchale beschavingen verdween de maankalender naar de achtergrond en nam de zonnekalender haar plaats in.

De zon bracht regelmaat, structuur, en... hiërarchie. Tijd werd niet langer iets om in te leven, maar iets om te beheersen. De natuurlijke rust tussen eb en vloed maakte plaats voor een rechte lijn - een tijd die niet meer ademt.

Onze huidige kalender is nog steeds gestoeld op dat Romeinse systeem.
De namen van de maanden dragen hun stempel:

• Maart, afgeleid van Mars, de oorlogsgod.
• Juli en augustus, genoemd naar keizers Julius en Augustus.
• En november, van novem – negen.

Ja, negen. Want het jaar begon ooit in maart. In die telling is november dus de negende maand, niet de elfde. Het nieuwe jaar startte bij de lente, de tijd van actie, strijd en overwinning. Een passende keuze voor een wereld die draaide om macht, niet om balans.

Omdat die zonnekalender nooit helemaal synchroon liep met de natuur, moesten er allerlei kunstgrepen worden bedacht: schrikkeljaren, tijdzones, zomer- en wintertijd. We hebben de natuur als het ware “bijgeschaafd” om in onze structuur te passen. En dat doen we nog steeds.
Tot op de dag van vandaag leven we in een tijdsbeeld dat haaks staat op de natuur - en dus op onszelf.

Samhain – het nieuwe jaar in het donker

De Kelten dachten daar anders over. Hun jaar begon niet in het licht, maar in het donker. Niet bij zonsopkomst, maar bij zonsondergang.

Het Samhain-feest (spreek uit souwen) markeerde het einde van de oogst en het begin van een nieuw jaar.
Niet met vuurwerk, maar met stilte en bezinning. Het was de tijd waarin de sluiers tussen werelden dun werden - leven en dood, verleden en toekomst raakten elkaar.

Samhain duurde drie dagen, en die drie dagen stonden buiten de gewone tijd:

• Dag 1 – Afscheid.
  Je rondt af. Je kijkt terug op het jaar, ziet wat klaar is, wat mag rusten.
• Dag 2 – Eerbetoon.
  Een dag voor de overledenen, voor herinnering en dankbaarheid.
  Niet in rouw, maar in verbinding.
• Dag 3 – Nieuw begin.
  Het zaad van het nieuwe jaar ligt nog verborgen, maar het beweegt al in de aarde.

Dit jaar valt Samhain volgens de maancyclus op 5 november 2025, bij volle maan in Stier.
Een perfect moment om je eigen ritme even terug te claimen.

Wat we kunnen leren van de oude tijd

Het mooie aan deze oude feesten is dat ze niet gaan over “meer doen”, maar over meer bewust zijn. De Kelten bouwden rustmomenten in hun jaar, periodes waarin niets hoefde. Dat is precies wat onze moderne tijd mist.

We leven in een lineaire tijd, gericht op groei en prestatie. Maar de natuur werkt cyclisch: na groei komt rust, na bloei komt verval.
Wanneer we dat ritme weer durven volgen, wordt het leven niet kleiner, maar juist rijker.
We hoeven niet altijd door. Soms is het gewoon november: stil, kaal, en wonderlijk vruchtbaar van binnen.

🕯️ Een eenvoudig ritueel

Steek een kaars aan.
Schrijf op wat je wilt loslaten - iets wat klaar is, iets wat te strak om je wortels is gegroeid.
Bedank het. Verbrand het papier (veilig, graag 😉).
Schrijf daarna drie woorden voor wat je wilt laten groeien in het komende jaar.
Leg ze in een mooi doosje of in de aarde.
Zodat ze kunnen wortelen in rust.

🎭 Over Halloween

En over Halloween, voor wie het leuk vindt om even de geschiedenis in te duiken: Halloween is eigenlijk gewoon All Hallows’ Eve - de vooravond van Allerheiligen. De nacht waarin we vroeger onze doden eerden. Wat ooit een ritueel van eerbied was, is nu een feest van plastic spinnenweb en suikercoma. Niet erg - maar wel een teken dat we betekenis zijn kwijtgeraakt.

Samhain herinnert ons eraan dat licht en donker elkaar nodig hebben.
Dat we niet hoeven vrezen voor het einde, want elk einde is ook een begin.

🌕 Ritme van de Natuur

Als je voelt dat dit natuurlijke ritme je aanspreekt – dat je ook wilt leven met de seizoenen, in plaats van ertegenin – dan is het Jaarabonnement Ritme van de Natuur iets voor jou.
We stemmen af op de maan, de seizoenen en de overgangsmomenten van het jaar.
We vieren, we verstillen, we herontdekken wat tijd eigenlijk betekent.

De wachtlijst is nu open.
Iedere maand ontvang je een moment van bezinning, een reader met tekst en uitleg. Het jaarabonnement ritme van de natuur laat je zien hoe je het natuurlijke ritme integreert in een wereld die draait om agenda's en klokken. 

[ → Meld je aan voor de wachtlijst ]